Olta makineleri tuttuğunuz balığı size getiren, olta takımınızın en önemli parçasıdır. Bir olta kamışı sizin sahte veya canlı yeminizi balığa ulaştırırken, olta makinesi ise tüm olta takımınızı ve şanslıysanız balığınızı toplamanızı sağlar.

Bundan iki bin yıl önce büyük bilim adamı Arşimed’ “Bana bir dayanak noktası ve yeterli uzunlukta bir kaldıraç verin dünyayı yerinden oynatayım.” demiş. Olta makinesinin içinde çok iyi tasarlanmış bir makara mekanizması bulunur. Bu da uyguladığınız kol kuvvetini yeri geldiğinde 200-300 kiloya kadar balıkla mücadele edecek devasa bir güce dönüştürür.

Türkiye’de genelde olta makinesi denince akla hemen spin tip makineler gelir. Bu tip makineler yukarıda resimde gördüğünüz gibi üstte misinanın sarıldığı bir kafa mekanizması ve aşağıda bu mekanizmayı yöneten bir gövdeden oluşur. Bu yazımızda Türkiye’de neredeyse herkesin kullandığı bu spinning olta makinelerinden bahsedeceğiz. Halbuki olta makineleri ülkeden ülkeye çok fazla çeşitlenmektedir. Dünyada yaygınlık sırasına göre olta makineleri Spin Olta Makineleri, Baitcast Olta Makineleri, Spincast Olta Makineleri, Çıkrık-Trolling Olta Makineleri, Fly Olta Makineleridir.

 

Olta Makinesi boyu aynı zamanda kafa boyu olarak da adlandırılır. Olta Makinesi boy seçimi, en az teknik bilgi gerektiren konulardan biridir. Eğer bildiğiniz güvenilir bir markadan makine alıyorsanız yapmanız gereken sadece planladığınız balık avı ve elinizdeki kamışa uygun bir boyda bir makine almaktır. Makine boyu genel olarak küçük, orta ve büyük olmak üzere 3 ana bölüme ayrılır. Makine boyları 200’den başlar 10000 ve üstüne kadar çıkar. Makine boyunun dünyada kabul gören bir standardı yoktur. Her üretici kendi boy seçeneklerini kendi belirler. Buna rağmen günümüzde makine boy bilgisi artık birbirine çok yakındır. 200-3000 arası küçük, 4000-5000 arası orta, 6000-10000 arası büyük boylardır. 10000 ve üstü ise daha çok tekne balıkçılığında çok büyük balıklarla mücadelede kullanılır. Birçok makinede makine boyu örneğin 4000 yerine 40 olarak verilebilir, bu iki bilginin birbirinden farkı yoktur.

Teknik ismi Bilyalı Rulman olsa da Amatör ve Sportif balıkçılar arasında sadece bilya olarak adlandırılmaktadır. Dolayısıyla aslında olta makinelerinde bilya sayısı dendiği zaman gerçekten bilyaların sayısından bahsedilmiyor. Bilya sayısı dendiğinde zaman yukarıda gördüğünüz bilyalı rulmanın makine içinde kaç adet konumlandırıldığından bahsedilmektedir.

Olta makinesinde kaliteli bir bilyanın önemi fazladır. Bilya yada asıl adıyla bilyalı rulman, makinenin birbirine güç aktaran parçalarının sürtünmesini rahatlatır. Böylece size daha konforlu bir av imkanı tanır. Konforlu bir av demek, yorulmadan daha uzun süreler av yapmak demektir Aynı zamanda bilya makinenizin ömrünü uzatır. Bakım yapma ihtiyacınızı azaltır.

Peki bilya sayısı önemli midir? Bir olta makinesinin içindeki bilya sayısı elbette çok önemlidir. Üreticiler olta makinesi dizayn ederken, kullanım alanı, ihtiyaç ve fiyat performansa göre en uygun bilya sayısını belirlerler. Olta makinesi içinde kaliteli bilyaların sayısı arttıkça olta makinesinin fiyatı önemli ölçüde artar. Dolayısıyla bütçeniz içinde alışveriş yapacaksanız satın alma kararınızı sadece bilya sayısına göre düşünmemeniz gerekir. Bilya sayısı çok diye bilinmeyen bir marka olta makinesi almak sizlerin hayal kırklığı yaşamanıza sebep olacaktır.

Bilya sayısı makinenin içindeki ve makinenin koluyla gövdesi arasındaki bilya sayısına göre adlandırılır. Genelde 1+1 bilyalı veya 1 bilyalı, 3+1 bilyalı gibi ifadeler kullanılır. Buradaki ilk ifade edilen sayı olta makinesinin iç mekanizmasında olan bilyalardır. Diğer sayı yani +’dan sonra ifade edilen ise geri dönüş bilyasıdır. Bu bilya tek yönlü çalışarak olta makinesinin siz istemediğiniz sürece geriye kaçırmasını engeller bu da balığın yeminizi alıp kaçmasını engelleyen en önemli faktörlerdendir.

Artık belli bir seviyeye gelmiş bir oltacı için 4+1 ideal bir bilya sayısı denebilir. Fakat bahsettiğimiz gibi üretici zaten makinenin içine bilya yerleştirirken bütçenize ve avınıza en uygun şekilde bir seçimi yapmıştır. Şunu unutmayın kullanılan bilyanın kalitesi bilya sayısından çok daha önemlidir.

Olta Makinesinde Kalama-Drag Nedir? Yüksek Draglı Olta Makinesi Ne Demektir?

Drag diğer adıyla kalama sadece olta makinenizin değil, tüm olta takımınızın emniyet supapıdır. Drag-kalama olta takımınıza binecek olan gücü ayarladığınız bir fren mekanizmasıdır. Kalamayı çok sıkarsanız yani frene çok basarsanız aniden büyük bir yük takımınıza binebilir ve misinanızı koparabilir veya olta kamışınızın zarar görmesine yol açabilir. Kalamayı çok rahat bırakırsanız ise balığınız siz fark etmeden yeminizi alıp gidebilir.

Bir makinenin dragı KG veya LBS(KG’ın yaklaşık yarısı) cinsinden belirtilir. Drag makine için önemli bir göstergedir. Fakat ihtiyacınızdan fazla drag gücüne sahip bir olta makinesi almak size artı bir avantaj sağlamayacaktır. Önemli olan dragda takımınıza uygun bir şekilde ayar yapmak ve balığı yordukça frene daha çok basarak nihayetinde balığı kendinize getirmektir. Örneğin 5 Kilo drag kapasiteli bir olta makinesini yarım kapasite(2-2,5 KG)’ya ayarlayıp ava başlayıp, balık oltanıza vurduktan sonra sabırla ve yavaşça kalamanızı sıkarsanız, 20-30 kiloya kadar balığı alabilirsiniz. Diğer taraftan 20 Kilo drag kapasitesi olan bir olta makinesinde kalamayı tam sıkarsanız muhtemelen balığın ilk mücadelesi sırasında , olta kamışınızı, misnanızı ve yeminiz kaybedersiniz.

Devir; olta makinesinin kolunun bir sarımda makine kafasını kaç defa çevirdiğinin bir göstergesidir. Örneğin kolu tam tur bir kere çevirdiğinizde misina sarılı kafa dört buçuk defa dönüyorsa bu makine 4.5:1 devirli bir makinedir. Makinelerin devir hızlarını 4-5 ve 5-6 ve 6-7 arası olarak kısaca sınıflayabiliriz. 4:1 ve 5:1 devir arası yavaş, 5:1 ve 6:1 devir arası orta, 6:1 ve 7:1 arası ise yüksek devirli makineler olarak adlandırılabilir.

Bir makinenin devri ne kadar düşükse uyguladığı güç o kadar yüksektir. Tersine devir yüksekse de güç azalır ama bu sefer hız artar. Burada seçim genelde hedef balığınıza ve kullandığınız yeme göre değişir. Eğer yeminizi yavaş hareketlerle çekerek balığı cezbetmeyi planlıyorsanız düşük devirli bir makine tercih etmelisiniz. Fakat levrek gibi agresif ve hızlı bir balık hedefinizdeyse zaman zaman yüksek hızlara çıkmanız gerekecektir. Eğer fazla makine satın almak istemiyor veya henüz yeni başladım diyorsanız orta hızdaki bir makine ilk tercihiniz olabilir.

Spin olta makinesi hemen hemen tüm sahalarda kullanılabilecek bir olta makinesi türüdür. Tekne balıkçılığı, kıyıdan balıkçılık, tatlı su balıkçılığı, deniz balıkçılığı tümü için uygun bir çeşit spin makinesi vardır. Ülkemizdeki genel kullanıma bakarsak Surf Olta Makineleri, Spin(At-Çek) Olta Makineleri, Jig Olta Makineleri,  Tekne Olta Makineleri, Bait Runner - Sazan Olta Makineleri olarak sınıflayabiliriz.